Przejdź do treści

Sezon w TR Warszawa

Blisko 190 zagranych spektakli, sześć premier, ponad 20 wydarzeń towarzyszących i pokazów gościnnych to bilans sezonu 2016—2017 w TR Warszawa.

To był dla teatru przy Marszałkowskiej 8 pod wieloma względami symboliczny sezon. Upłynął pod znakiem 20. rocznicy premiery Bzika tropikalnego, spektaklu Grzegorza Jarzyny, który w styczniu 1997 roku otworzył nowy rozdział w historii polskiego teatru i dał początek zespołowi, tworzącemu dzisiaj TR Warszawa. Z tej okazji zaprosiliśmy twórców, wykonawców tego kultowego przedstawienia i publiczność na specjalny wieczór wspomnieniowy, na którym pokazaliśmy telewizyjny zapis spektaklu oraz czytanie sceniczne scenariusza na podstawie dramatów Witkacego, przygotowane przez młode pokolenie twórców i aktorów pod kierunkiem reżysera Oskara Sadowskiego. Zorganizowaliśmy także z Instytutem Teatralnym debatę o przełomie w polskim teatrze i wystawę o Bziku, a obchody zwieńczyło wydanie specjalnego numeru „Notatnika Teatralnego” poświęconego TR Warszawa.

Odejście nieodżałowanej Danuty Szaflarskiej, wybitnej aktorki i wspaniałego człowieka zaznaczyło kolejną cezurę w historii naszego zespołu. Żegnaliśmy ją na warszawskich Powązkach w poczuciu, że tracimy nie tylko ważną postać polskiego teatru i kina, ale także istotną część naszej wspólnoty artystycznej i ludzkiej. Wspominaliśmy „naszą Danusię” podczas specjalnego wieczoru wypominkowego przygotowanego razem z Narodowym Instytutem Audiowizualnym, wierząc, że jej osobowość i artystyczna energia będą nam towarzyszyć na zawsze.

Sezon 2016/2017 był dla nas nowym początkiem: rozpoczęliśmy przygotowania do transformacji TR Warszawa w nową instytucję, która w przełomie 2020 i 2021 roku ma przenieść się do nowej siedziby na Placu Defilad. W ramach projektu TR 2.0 uruchomiliśmy trzecią scenę w TR Warszawa/ATM Studio przy Wale Miedzeszyńskim 384, gdzie rozwijamy repertuar i budujemy publiczność z myślą o przyszłości teatru.

Pierwszą premierą na nowej scenie był G.E.N — opowieść o alternatywnej wspólnocie, która kontestuje rzeczywistość i szuka odpowiedzi na pytanie o kondycję moralną współczesnego człowieka. Była to dla nas wyjątkowa i przełomowa praca, wokół spektaklu zawiązała się wspólnota twórców, realizatorów, wykonawców i techników. Ich nazwiska wydrukowaliśmy w programie w kolejności alfabetycznej, nie wyróżniając funkcji i ról, dla podkreślenia, że wszyscy są współtwórcami tego niezwykłego wydarzenia.

Drugą obok G.E.N produkcją dużej skali była Iwona, księżniczka Burgunda w reż. Grzegorza Jarzyny, zrealizowana przez Teatr Narodów w Moskwie w koprodukcji z TR Warszawa. Nowoczesna, pełna odniesień do wspoóczesnego świata inscenizacja z udziałem rosyjskich aktorów została odebrana w Rosji jako uniwersalna i ostra opowieść o mechanizmach władzy i podporządkowania, a tytułowa postać Iwony stała się symbolem buntu w czasach kompromisów. Spektakl doceniła publiczność Warszawskich Spotkań Teatralnych, w ramach których zaprezentowaliśmy go dwukrotnie.

W sezonie 2016/2017 kontynuowaliśmy pracę z młodymi twórcami, która jest podstawą naszego teatralnego DNA. Anna Karasińska, autorka głośnego przedstawienia Ewelina płacze zrealizowała fantazję, swój trzeci spektakl, analizujący krytycznie fenomen teatru i mechanizm fikcji scenicznej. Małgorzata Wdowik zrealizowała w ramach przeglądu TR.doc spektakl piłkarze z udziałem byłych piłkarzy zawodowej ligi. Przedstawienie, poruszające temat męskiego ciała w sporcie, łączące dokument, teatr i ruch, trafiło do naszego stałego repertuaru.

Swoją premierę z aktorami TR przygotował Jędrzej Piaskowski z krakowskiej PWST, pierwszy laureat nagrody Debiut TR, przeznaczonej dla młodych reżyserów i reżyserek. Razem z dramatopisarką Magdą Fertacz i aktorami TR zrealizował w Sali Warsztatowej spektakl puppenhaus. kuracja, poświęcony nieobecnemu w debacie publicznej problemowi przemocy seksualnej i kolaboracji podczas II wojny światowej. Tym przedstawieniem przywracaliśmy pamięć o Marii Malickiej, wybitnej przedwojennej aktorce, ukaranej za granie w jawnych teatrach okupowanej Warszawy zakazem występów po wojnie w stolicy. To dla niej zbudowano w 1939 roku teatr przy Marszałkowskiej 8, w którym dzisiaj działamy.

Kontynuowaliśmy także poszukiwania na styku różnych dziedzin sztuki i form teatralnych. Wybitny kompozytor muzyki współczesnej Wojciech Blecharz przygotował spektakl muzyczny Soundwork, w którym zamiast muzyków kompozycje wykonują aktorzy, grający na specjalnych instrumentach, spreparowanych z przedmiotów codziennego użytku. Jedyne w swoim rodzaju przedstawienie jest wprowadzeniem w świat muzyki i dźwięków, uczy nie tylko słuchania, ale i tworzenia muzyki.

W ramach repertuaru zagraliśmy 16 tytułów spektakli, w tym klasyczne przeboje TR-u: Uroczystość i 4.48 Psychosis w reż. Grzegorza Jarzyny, Ragazzo dell’ Europa Rene Pollescha i Anioły w Ameryce w reż. Krzysztofa Warlikowskiego (wspólnie z Nowym Teatrem).

Nasze spektakle były obecne na ważnych festiwalach i scenach w kraju i za granicą: od Koszalina, Kielc i Krakowa po Maribor, Nowy Jork i Pekin. Holzwege prezentowane było na Boskiej Komedii w Krakowie i w Bydgoszczy na Festiwalu Prapremier, Robert Robur — na Boskiej Komedii i Kaliskich Spotkaniach Teatralnych, Koncert życzeń — w Mariborze i Brooklyn Academy of Music w Nowym Jorku, Piłkarze — na Przeglądzie Teatrów Małych Form Kontrapunkt w Szczecinie i Spotkaniach Teatralnych Bliscy nieznajomi w Poznaniu, Ewelina płacze w Kielcach, Kłodzku, Lublinie w ramach Konfrontacji Teatralnych oraz w Toruniu na Festiwalu Pierwszy Kontakt, a także w Sao Paulo i w Rio de Janerio na Tempo Festival, 4.48 Psychosis w Tianjinie i Pekinie w Chinach, Iwona, księżniczka Burgunda w Moskwie, gdzie odbyła się również wystawa „TR Laszuk”, prezentacja plakatów Grzegorza Laszuka dla TR Warszawa.

Nasi aktorzy: Justyna Wasilewska, Paweł Smagała i Cezary Kosiński zdobyli wyróżnienia na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za role w Robercie Roburze, główną nagrodę reżyserską na Pierwszym Kontakcie w Toruniu otrzymała Anna Karasińska za spektakl Ewelina płacze, a występująca w tym przedstawieniu Ewelina Pankowska zdobyła wyróżnienie aktorskie. Spektakl Piłkarze w reżyserii Małgorzaty Wdowik zdobył główną nagrodę 6. Forum Młodej Reżyserii. Na 23. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej nagrodzeni zostali twórcy spektaklu Robert Robur, Krzysztof Garbaczewski zdobył nagrodę za reżyserię, Jan Duszyński wyróżnienie za muzykę do spektaklu, a Aleksandra Wasilkowska, Sławomir Blaszewski, Robert Mleczko i Bartosz Nalazek wyróżnienie za oprawę plastyczną. Robert Mleczko zdobył również nagrodę na Festiwalu Boska Komedia w Krakowie za najlepsze multimedialne opracowanie wizualne w spektaklu Robert Robur. Tegoroczna Nagroda TR Warszawa – Debiut w TR została przyznana Klaudii Hartung-Wojciak, studentce III roku Wydziału Reżyserii i Dramatu krakowskiej PWST za spektakl Tkacze – historia z życia wzięta, a przez to bardzo smutna.

Po raz drugi braliśmy udział w wyjątkowym programie „Teatr Polska”, organizowanym przez Instytut Teatralny, którego celem jest dotarcie z teatrem do ośrodków, w których nie ma stałych zespołów. Spektakl Ewelina płacze zobaczyła publiczność w Żarach, Nowej Soli, Jarocinie, Krotoszynie, Koninie, Krastystawie i Kraśniku — była to jak dotąd najdłuższa trasa objazdowa TR Warszawa po kraju.

Do naszej siedziby w Warszawie zapraszaliśmy ważne dla nas zespoły teatralne i spektakle z kraju i zagranicy. Teatr Nowy z Poznania pokazał u nas spektakl Versus wg tekstu Rodrigo Garcii w reż. Jędrzeja Piaskowskiego. Dzięki współpracy z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia zaprezentowaliśmy dokumentalne spektakle opozycyjnego Teatru.doc z Moskwy: 24+ i Wojna blisko, a wspólnie z Biurem Handlu i Ekonomii Hong Kongu w Berlinie pokazaliśmy Makbeta z Tang Shu-Wing Theatre Studio.

Ważnym elementem naszej strategii było nawiązanie współpracy z pozbawionym siedziby Teatrem Żydowskim z Warszawy i Teatrem Polskim z Poznania. W TR Warszawa/ ATM Studio pokazaliśmy dyptyk Mai Kleczewskiej: Dybuka Szymona An-skiego i Malowanego ptaka (warszawską premierę spektaklu) według powieści Jerzego Kosińskiego, stawiający pytania o odpowiedzialność świadków Holocaustu.

Premierom i spektaklom repertuarowym jak zwykle towarzyszyły wydarzenia dodatkowe: czytania, koncerty, projekcje filmów. Naszą odpowiedzią na kryzys migracyjny i wojnę w Syrii była akcja i czytanie warszawa — aleppo, której celem była zbiórka pieniędzy na rzecz ofiar wojny w Syrii. Wspólnie z Komuną Warszawa przygotowaliśmy czytanie wierszy wybitnych poetów, opisujących doświadczenie wojny z perspektywy cywilnych ofiar.

Ważnym elementem naszego międzynarodowego programu był miesiąc współczesnej dramaturgii z Hiszpanii, przygotowany w partnerstwie z Accion Cultural Espanola z Madrytu. Zaproszeni młodzi reżyserzy i reżyserki przygotowali czytania sceniczne w większości niewystawianych w Polsce hiszpańskich dramatów. Na spotkania z publicznością przyjechali ich autorzy: Rodrigo Garcia, Jose Manuel Mora, Josep Maria Miro i Marc Crehuet. Całość zwieńczyło wydanie tomu sztuk hiszpańskich w naszej serii „Nowa dramaturgia”.

Kontynuowaliśmy poszukiwania w dziedzinie teatru dokumentalnego, wspólnie z Bemowskim Centrum Kultury i Fundacją BOTO z Sopotu pokazaliśmy trzy spektakle młodych twórców, oparte na materiale dokumentalnym: Kim Michał Szymaniaka w reż. Elżbiety Depty, Piłkarzy Krzysztofa Szekalskiego w reż. Małgorzaty Wdowik i Warsaw Calling Tomasza Szczepanka.

W cyklu TR Film można było zobaczyć takie obrazy, jak Zud, Kryształowa dziewczyna, lo i stało się i Szukając Kelly.

W ramach Muzyki w TR współorganizowaliśmy koncerty Radio Azja razem z Festiwalem Pięć Smaków — zagrali u nas awangardowi wykonawcy: Rasmee Wayrana, Jeong Cha-sik i Midori Takada. Sezon zakończył koncert feministycznego zespołu „Żelazne Waginy”, tworzonego przez aktorki kabaretu „Pożar w Burdelu”, ze specjalnym udziałem aktorki TR Warszawa Marii Maj.

Ten sezon upewnia nas w przekonaniu, że z naszą publicznością znamy się coraz lepiej. W duchu rozwoju publiczności poszerzamy stale program, dbając o naszych widzów i jednocześnie zapraszając nowych odbiorców do wzajemnego odkrywania siebie nawzajem. Od 10 lat prowadzimy działania edukacyjne w TR, ponieważ jednym z naszych celów jest włączanie widzów w życie teatru i budowanie partnerskich relacji. Dlatego stale usuwamy wszelkie bariery związane z odbiorem sztuki. Tego, czego nie widać, nasza publiczność może dotknąć lub usłyszeć, a tego, czego nie usłyszy, może zobaczyć z bliska i tego doświadczyć. W naszym programie na stałe znajdują się też spektakle z napisami w języku angielskim. W upływającym sezonie artystycznym 2016/2017 przygotowaliśmy dla naszej publiczności i nowych odbiorców warsztaty w następujących cyklach: warsztaty otwarte, tr bez barier, mama, tata do teatru!, Ferie teatralne, teren edu, starter. Rozpoczęliśmy też współpracę z trzema liceami w ramach rocznego projektu tr/tisz.

W ubiegłorocznym sezonie odbyły się także warsztaty artystyczne prowadzone przez Grzegorza Jarzynę i Annę Nykowską — podczas Tempo Festival w Rio de Janeiro (18-21 października 2016) oraz „The Jarzyna Lab at Yale 2017” na Uniwersytecie Yale School of Drama (2-7 stycznia 2017). Grzegorz Jarzyna poprowadził też w Warszawie warsztaty dla studentów Pace School of Performing Arts z Nowego Jorku (19 czerwca 2017).

Wreszcie — las but not least — w tym sezonie jako fotografik zadebiutował nasz aktor Tomasz Tyndyk. Wystawa jego zdjęć pod tytułem Labirynt, pokazująca proces teatralny z perspektywy aktorskiej, prezentowana była w Sali Warsztatowej i foyer TR Warszawa/ATM Studio przy okazji premiery G.E.N. W czerwcu w foyer TR Warszawa/ATM Studio pokazana została wystawa zdjęć Aleksandry Rogalskiej „TR bez barier”, prezentująca zdjęcia wykonane podczas warsztatów TR BEZ BARIER i Lata w Teatrze 2016 oraz w Ośrodku Szkolno- Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych im. Róży Czackiej w Laskach, z którym TR Warszawa od lat współpracuje.

Był to sezon wypełniony wydarzeniami i wyzwaniami, kończymy go w poczuciu bliskiej więzi z naszą publicznością, bez której nie udałoby się żadne nasze działanie.

Leave a Reply