Przejdź do treści

Ravensbrück. Miasto kobiet

Ascetyczny i przejmujący monodram. Barbara Prokopowicz jako była więźniarka obozu, ograniczając używane środki aktorskie do minimum, dzieli się wspomnieniami więźniarki-ofiary eksperymentów medycznych w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. Jej opowieść, snuta przy okazji odsłanianego w kilkanaście lat po wojnie pomnika poświęconego ofiarom obozu, odtwarza nie tylko grozę tamtych dni, cierpienia kobiet, prowadzące do kalectwa i śmierci, ale także walkę o przetrwanie. Niekiedy w jej opowieści pojawiają się promienie radości, kiedy bohaterka przypomina sobie momenty, w których udawało się zmylić czujność niemieckich oprawców – często w białych fartuchach – albo uzyskać choćby krótkotrwałą satysfakcję w zmaganiach o zachowanie godności. O tym wszystkim opowiada aktorka siedząc cały czas na zydelku, trzymając na kolanach torebkę, prawie nie zmieniając pozycji w ciągu trwającego półtorej godziny monodramu.

Wspomaga ją jej wirtualne odbicie – na ekranie pojawia się jako więźniarka sprzed lat, z ogoloną głową, w pasiaku, na tle surowej betonowej przestrzeni obozu. Chwilami rodzi się między nimi dialog – tą dawną, osadzoną za drutami i dręczoną więźniarką, uciekającą przed losem doświadczalnego „króliczka”, na którego polują oprawcy – i tą współczesną, które musi sobie poradzić z traumą. Reżyser Zbigniew Brzoza umiejętnie dozując materiały wideo buduje napięcie, idąc śladem przejmującej opowieści.

Barbara Prokopowicz osiąga w tej monodramie chwile wielkiego napięcia i pełnego artyzmu, kiedy nie wymuszając emocjonalnego poddania sprawia, że widz sam poddaje się jej opowieści, tak jak ona z zaciśniętymi rękami próbuje pomóc kobietom okrutnie doświadczonych przez przez panów życia i śmierci. I chce dopisać się do „testamentu”, jaki w obozie spisały „króliczki” pragnące, aby w przyszłości powstała taka szkoła, której absolwentki nie dopuszczą nigdy do tego, aby doświadczenie Ravensbrück się powtórzyło.

Monodram Barbary Prokopowicz dowodzi, że tragedie czasów wojny i okupacji wciąż mogą być źródłem ważnych opowieści na przekór przekonaniu, że już wszystko o tej przeszłości wiemy i już nie musimy wracać do tamtych lat.

Tomasz Miłkowski

RAVENSBRÜCK. MIASTO KOBIET
według I boję się snów Wandy Półtawskiej
adaptacja i reżyseria: Zbigniew Brzoza
scenografia i kostiumy: Wojciech Żogała
operator: Jacek Taszakowski
operator drona: Łukasz Lewenda
obsada: Barbara Prokopowicz
prapremiera: 16.12.2018, Teatr Polski w Poznaniu

Realizacja telewizyjna spektaklu „Ravensbrück. Miasto kobiet” z Teatru Jaracza w Olsztynie.
Realizacja telewizyjna: Józef Kowalewski

emisja: 22 marca 2021

Leave a Reply