W wieku 90. lat zmarła Alina Obidniak, wybitna postać polskiego teatru, legendarna dyrektorka teatru w Jeleniej Górze.
Warto przypomnieć, że Jelenia Góra zapisała się w historii polskiego teatru znacząco, nie tylko dlatego, że miała tu miejsce pierwsza premiera na Ziemiach Odzyskanych – 20 sierpnia 1945 „Zemstą” Aleksandra Fredry w Teatrze Miejskim w Jeleniej Górze otworzono pierwszy polski teatr na tych Ziemiach. „Zemstę” reżyserowała Stefania Gintel-Domańska. Była aktorką. Przed II wojną światową występowała m.in. w stołecznym Teatrze Powszechnym kierowanym przez Iwo Galla.
Ale Jelenia Góra zapisała się w dziejach teatru polskiego przede wszystkim dyrekcją Aliny Obidniak. Tak o tym budzącym powszechny podziw dorobku pisała w „Yoricku” [w cyklu „100×100”, 100 RAZY TEATR POLSKI NA STULECIE POLSKI ODRODZONEJ I NIEPODLEGŁEJ, odcinek 40] Bożena Frankowska:
„Alina Obidniak (od sez. 1973/1974) rozsławiła tę scenę w Polsce i poza jej granicami aż po Amerykę Południową, przyciągnęła do współpracy sławnych artystów rozmaitych scen (dramatycznych, pantomimy, studenckich) i specjalności (aktorów, reżyserów, scenografów), umożliwiła debiuty młodym reżyserom.
Adam Hanuszkiewicz, dyrektor Teatrudawniej (por.) anterprener, organizator pracy artystycznej z... More Narodowego w Warszawie, inscenizował tu „Beniowskiego” Juliusza Słowackiego i „Mickiewicza”. Ryszard Major, założyciel studenckiego teatru „Pleonazmus”, zagrał sztukę Zbigniewa Herberta „Lalek”. Krzysztof Pankiewicz wystawił „Zemstę” Aleksandra Fredry i „Don Juana” Moliera – na dużej scenie, a „W małym dworku” Stanisława Ignacego Witkiewicza i „Przy drzwiach zamkniętych” Jean Paul Sartre‘a – na scenie studyjnej. Henryk Tomaszewski, twórca wrocławskiej Pantomimy, reżyserował „Legendę” i „Protesilasa i Laodamię” Stanisława Wyspiańskiego, „Peer Gynta” Henryka Ibsena, „Sen nocy letniej” Williama Szekspira.
Była to skrupulatna realizacja „Założeń programowych działalności teatru” Aliny Obidniak, kierownika artystycznego Teatru im. Cypriana Kamila Norwida (druk w: „Nota informacyjna IX JST [Jeleniogórskich Spotkań Teatralnych], Jelenia Góra 1978, s. 3- 9; „Premiery, fakty, opinie w latach 1973-1983”, Jelenia Góra 1983, s. 14-15).
Za jej dyrekcji przeprowadzono gruntowny remont i modernizację Teatru. W jednej z sal urządzono Scenę Studyjną (miejsc 80-100) o charakterze eksperymentalnym, Dużą Scenę rezerwując dla wielkiego repertuaru i widowisk musicalowych. Organizowanym od 1969 roku Jeleniogórskim Spotkaniom Teatralnym nadano kształt międzynarodowy (od VII w 1976 roku). Podjęto stałą współpracę z teatrami zagranicznymi (w Budziszynie [Bautzem w NRD], teatrem węgierskim w Vesprem). Rozwinięto występy gościnne w Polsce (Kielce. Kraków, Opole, Poznań, Warszawa, Wrocław) i za granicą (Kolumbia – występy w Bogocie, Kostaryka – San Jose, NRD – Bautzen, Panama, Węgry – Keszthely, Veszprem, Wenezuela – Caracas). Otwarto Klub Aktora. Zorganizowano Wszechnicę Teatralną pod kierunkiem profesora Janusza Deglera z Uniwersytetu we Wrocławiu. Prowadzono poradnictwo teatralne dla zespołów amatorskich regionu. Opracowano system imprez parateatralnych dla sanatoriów, domów wczasowych i ośrodków turystycznych.
A wszystkie te działania zaowocowały wprost nieprawdopodobną ilością nagród indywidualnych i zespołowych na festiwalach, wyróżnień w plebiscytach publiczności (Złota Statuetka Fredry, 1975, 1977, 1978) i odznaczeń dla Teatru od władz państwowych („Złota Odznaka „Zasłużony dla Dolnego Śląska”, Medal XXV – lecia Odzyskania Śląska”, Dyplom Honorowy Ministra Kultury i Sztuki dla Teatru „za wybitne osiągnięcia w upowszechnianiu kultury”, 1974; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przyznany przez Radę Państwa dla Teatru, 1976).
Po latach wielu dziełem Aliny Obidniak była za dyrekcji Bogdana Koca inscenizacja „Sztukmistrza” – przedstawienia na tematy: „Norwid o Polsce – Norwid o Polakach – Norwid o sztuce’ (30 I 2010, wybór tekstów, opracowanie i reżyseria Alina Obidniak, muzyka i kierownictwo muzyczne Bogdan Dominik, scenografia Janusz Kijański).
Co zaś najważniejsze dla polskiego teatru – na scenach jeleniogórskich za dyrekcji Aliny Obidniak znaleźli miejsce pierwszych sukcesów młodzi reżyserzy – wybitni, sławni dziś nie tylko w Polsce: od roku 1973 Grzegorz Mrówczyński (Cypriana Kamila Norwida: „Pierścień wielkiej damy”, 15 IX 1973 oraz „Kleopatra i Cezar”, 5 IV 1975; adaptacja(łac. adaptare = przystosowywać), przystosowanie utworu li... More „Konopielki” Edwarda Redlińskiego, 27 IV 1974; „Dziady – Część III” Adama Mickiewicza, 7 IV 1978), od 1977 Krystian Lupa („Życie człowieka” Leonida N. Andrejewa, 2 VII 1977; „Nadobnisie i koczkodany” Stanisława Ignacego Witkiewicza, 19 II 1978; „Matka” Stanisława Przybyszewskiego, 4 XI 1979; „Pragmatyści” Stanisława Ignacego Witkiewicza, 1981; „Pieszo” Sławomira Mrożka, 13 II 1982; a ponadto prapremierowe inscenizacje własnych scenariuszy: „Przeźroczysty pokój”, 17 II 1979 oraz „Kolacja”, 27 IV 1980), od 1978 Mikołaj Grabowski („Gra miłości i przypadku” Pierre Marivaux, 8 II 1978; „Szelmostwa lisa Witalisa” Jana Brzechwy, 7 IX 1978, „Z głębokiej otchłani wołam” Stanisława Grochowiaka, 12 XI 1978; „Iwona, księżniczka Burgunda” Witolda Gombrowicza, 16 XII 1978)”.
Teatr im. Cypriana Norwida w Jeleniej Górze tak żegna swoją byłą dyrektor:
Z głębokim żalem informujemy,
że 29 października 2021 r. odeszła od nas Alina Obidniak, wieloletnia dyrektor Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze (1973-1988 oraz 2000).
Twórczyni wielu wspaniałych inicjatyw kulturalnych i artystycznych. Z ogromną pasją i oddaniem docierała do serc ludzi teatru zaszczepiając w nich poczucie odpowiedzialności za losy kultury polskiej i piękna jakie ze sobą niesie sztuka w każdym aspekcie jej istnienia.
Pozostajemy w smutku.
Dyrekcja wraz z całym zespołem Teatru.
[Na zdj. Alina Obidniak, fot. Krzysztof Mazurkiewicz/ Teatr im. Cypriana Norwida]
