(łac. = bóg z machiny), 1. urządzenie „mechane”, stosowane w teatrze greckim do ukazywania bogów, ingerujących w przebieg akcji; 2. nadmiernie optymistyczne i naciągane rozwikłanie intrygi w sztuce teatralnej lub powieści – od nazwy wspomnianego urządzenia; 3. niespodziewany wybawca, dzięki któremu następuje happy end w jakimś utworze, zwłaszcza w dramacie; Cyprian Norwid ironicznie określał mianem d.e.m. kamienicznika Durejkę z „Pierścienia wielkiej damy”, który sprowadzając policję do domu hrabiny Harrys, przyczynił się niespodziewanie do zaręczyn hrabiny z jej ubogim krewnym, Mak-Yksem.
