(fr. avant-garde = straż przednia), nowatorskie ruchy artystyczne XX w., krytyczne wobec zastanych konwencji, których antytradycjonalizm manifestował się w nowych programach i dokonaniach. Do prądów a. zalicza się wiele nurtów, poczynając od impresjonizmu i futuryzmu na początku wieku XX po konceptualizm i hiperrealizm lat 70. Powstanie nowoczesnego rynku sztuki stworzyło osobliwą sytuację „awangardy niemożliwej””, polegającą na natychmiastowej akceptacji przez rynek nawet najbardziej radykalnych manifestacji artystycznych. A. bez buntu i oporu ze strony konserwatywnych sił sztuki staje się absurdem – taki stan rzeczy przedstawia dobitnie Sławomir Mrożek w „Tangu” (1965).
