Przejdź do treści

Z FOTELA ŁUKASZA MACIEJEWSKIEGO: ZMIERZCH BOGÓW

RECHNITZ. OPERA – ANIOŁ ZAGŁADY *

Katarzyna Kalwat spektaklem „Rechnitz. Opera – Anioł Zagłady” potwierdza szczególne miejsce, jakie już zajmuje w polskim teatrze. Ostatnie przedstawienia młodej reżyserki: „Grotowski non-fiction”, „Holzwege” czy „Reykjavík ’74” układają się w fascynującą wspólną meta-teatralną opowieść, w której sam teatr, tak zwane działania sceniczne nie wypełniają całości. Liczy się również coś, co nazwałbym wielką fonosferą spektaklu. To może być muzyka, ale także to, co poza dialogiem, obok słowa, co współgra z aktorską intensywnością. Szumy, zlepy, ciągi – jak u Białoszewskiego.

Tak było w fascynującym „Holzwege” w TR Warszawa, tak jest w „Rechnitz” wystawianym w tym samym teatrze.

Opera jest już w samym tytule brutalnego, arcytrudnego do realizacji utworu austriackiej noblistki. Aktorzy jednak głównie mówią, recytują, krzyczą, szepczą. Muzycy – kwartet wiolonczelowy Cellonet – wykonują awangardową partyturę Wojciecha Blecharza, która jest zaprzeczeniem obłych myśli na temat opery. To jednak, co najistotniejsze, to przeszywające jak ostrza frazy Jelinek w kongenialnym tłumaczeniu Moniki Muskały. Atmosfera dekadencji, perwersji i zniewolenia. Na zamku w Rechnitz na granicy autro-węgierskiej pod koniec drugiej wojny światowej hrabina Margit von Batthyány urządziła wielkie przyjęcie, podczas którego po wcześniejszych torturach zamordowano blisko 180 Żydów. Nikt z oprawców nie poniósł za to kary. W TR Warszawa słuchamy zwichrowanych sprzęgnięć partytury – muzycznej i ludzkiej. Wszyscy aktorzy dają w „Rechnitz” zapamiętały łże-koncert, ale to, co w tym spektaklu wykonują Magdalena Kuta i Tomasz Tyndyk to już coś więcej niż aktorstwo, chodzi o pełne zawierzenie sprawie, zwycięstwo kłamstwa nad prawdą – albo odwrotnie. Kłamstwo dziejowe, prawda aktorska. Nie ma jednej racji. Jak w „Zaburzeniu” Thomasa Bernharda: drenują nas „szumy, szumy, szumy w głowie”.

Łukasz Maciejewski

Elfriede Jelinek, muz. Wojtek Blecharz, Rechnitz. Opera – Anioł Zagłady, reż. Katarzyna Kalwat, TR Warszawa

*

Zostań w domu, nie wychodź z teatru / „Rechnitz. Opera – Anioł Zagłady”

9 maja, godz. 20.00

Po raz pierwszy online – “Rechnitz. Opera – Anioł Zagłady” w reżyserii Katarzyny Kalwat według tekstu noblistki Elfriede Jelinek.

Czas trwania spektaklu: ok. 2 godz.

Nagranie na Vimeo będzie uzupełnione o napisy w języku polskim (realizacja w ramach projektu TR Bez Barier 2020) i angielskim.

Premiera wersji performatywnej “Rechnitz. Opera – Anioł Zagłady” odbyła się 25 września 2018 podczas 61. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, natomiast premiera wersji teatralnej – 7 i 8 lutego 2019 roku.

—————–

Spotkanie z aktorami i twórcami

O godz. 22:30 porozmawiamy z twórczyniami i twórcami spektaklu na żywo. Zapraszamy do zadawania pytań i dzielenia się swoimi wrażeniami! Spotkanie odbędzie się na Facebook Live TR Warszawa, link dostępny będzie na stronie wydarzenia przed rozpoczęciem.

W poniedziałek, 9 maja o godz. 17:00 zapraszamy na bezpłatne „Warsztaty otwarte online” prowadzone przez zespół edukacji TR Warszawa. Więcej informacji TUTAJ.

—————–

[Recenzja ukazała się w tygodniku „Wprost”]

Leave a Reply