To spektakl o Europie, która zwiera szyki. Kolejne narody podnoszą okrzyk: Oddajcie nam nasz kraj! A Polacy gorliwie stają w tym chórze. To też spektakl o tym, że każdy naród lubi zapominać. A ludzie-bomby są już tak wkurzeni, że wybuchają. I w ten sposób wszystko się powtarza. Więc specjalnie dla nas chór(gr. choros, łac. chorus), zespół osób wypowiadających ... More zaśpiewa 18 i 19 grudnia w warszawskim Teatrze Powszechnym Piosenkę o Zapominalskim Narodzie:
PRAWDA jest taka, że ten NARÓD pozwolił na to by to się stało. Żeby umarły te Niektóre, te Wybrane dzieci, choć przecież to nie były jego dzieci, dzieci tego narodu. Ok. Więc w porządku. I w ogóle to nie był TEN kraj tylko TAMTEN: (wysoko i nisko) NIEMCY. I o tym nic nie wiemy. TEGO NIE WIDZIELIŚMY. Pewne fakty zostały dopasowane do potrzeb fabuły. I ponieważ NA WŁASNOŚĆ mamy od niedawna ten kraj i ten naród, więc walczymy, walczymy żeby to był NASZ kraj, nasza POLSKA, wyłącznie NASZA, NASZA WŁASNA.
Więc teraz też nie możemy sobie pozwolić przyjąć tych Uciekających. Ach, nie możemy sobie pozwolić. Mamy dużo miejsca, ale nie wystarczająco dużo. Nic już nie wciśniemy. Kochajmy ich na ich własnejziemi i w ogóle niech najpierw pomogą ci, co zawinili. A w dodatku wszyscy dostaliby nasze promocje na smartfony i wszystkie przeceny na wyprzedażach.
A My Polacy tak mamy…
GOŚĆ W DOM – BÓG W DOM
… lubimy niskie ceny!
HYMN do MIŁOŚCI zamyka europejski tryptyk reżyserki wokół MATKI COURAGE.
Obraz orkiestry grającej w obozach Zagłady i temat Holokaustu staje się dla Górnickiej punktem wyjścia do poruszenia wątków narastających w Europie tendencji nacjonalistycznych i kryzysu migracyjnego. W libretcie do Hymnu… reżyserka demonstruje przemoc języka dzisiejszej polityki: sięga po szerzący się w Internecie język nienawiści, cytuje wypowiedzi fundamentalistycznych bojowników i terrorystów (m.in. fragmenty 2083. Europejskiej Deklaracji Niepodległości – manifestu Andersa Breivika, przemówienia przywódcy ISIS Abu-Bakra i Ben Ladena) wystąpienia polityków, i zderza je z popowymi piosenkami i frazami patriotycznych pieśni. Wykorzystuje muzyczne i rytualne struktury, przywołuje pieśni narodowe i fragmenty liturgii, żeby zapytać, gdzie prowadzi nas zlepiająca się z nich pieśń.
W HYMNIE DO MIŁOŚCI komponuję potworny „Śpiewnik narodowy”, Przywołuję różne wersje hymnu, marsze, patriotyczne, religijne i ludowe pieśni – nasz wspólnotowy repertuar, który tak chętnie miksują dziś narodowi raperzy: OTO DZIŚ DZIEŃ KRWI I CHWAŁY!
W tej pracy cały czas towarzyszył mi też obraz obozowej orkiestry, która grała niemiecką klasykę, marsze i szlagiery z przedwojennych operetek. Więźniowie zmuszani byli do zbiorowego śpiewu. Muzyka brała udział w Zagładzie. Śledzę to przymierze pieśni i mordu. Wierzę, że CHÓR jako figura zbiorowości potrafi pokazać, jak działają nieświadome mechanizmy zbiorowe. Jego pieśń ujawnia grozę wspólnoty spojonej miłością do ojczyzny zamieszkiwanej wyłącznie przez Swoich. Ojczyzny-rodziny, której trzeba zapewnić bezpieczeństwo i czystość, to znaczy pozbyć się wszystkich obcych ciał – innych ras, innych wyznań, innych orientacji. Taka miłość jest perwersyjną realizacją przykazania „Kochaj bliźniego swego, jak siebie samego”! To ona powołuje do działania Czyścicieli/Zbawicieli, którzy walczą o to, byśmy bez przeszkód mogli kochać naszych takich–jak–my braci. „Musicie mnie czcić za moje siedemdziesiąt siedem ofiar – domaga się od nas Anders Breivik – Akcje takie, jak moja, ratują setki tysięcy istnień, które inaczej przepadłyby w czasie nadchodzących wojen domowych. Robię porządek ze światem. Przychodzę, żeby leczyć”. Breivik z uśmiechem powtarza, że jest całkowicie zdrowy, o czym świadczy cała historia naszej cywilizacji. Ma rację. Jak mamy odpowiedzieć na tą straszliwą logikę?
Marta Górnicka
W spektaklu występują: aktorki i aktorzy Teatru Polskiego w Poznaniu, aktorki i aktorzy Chóru Kobiet, amatorki i amatorzy z Poznania, oraz dziecko, dorośli, dorośli z zespołem downa i seniorzy.
HYMN DO MIŁOŚCI
koncept, reżyseria, tekst libretta: Marta Górnicka
muzyka: Teoniki Rożynek
choreografia(gr. choreia = taniec + grapho = piszę), sztuka tworzenia u... More: Anna Godowska
dramaturgia(gr. dramatourgia), 1. twórczość dramatyczna, ogół utwo... More: Agata Adamiecka
scenografia: Robert Rumas
kostiumy: Anna Maria Karczmarska
lalki: Konrad Czarkowski (Kony Puppets)
reżyseria świateł: Artur Sienicki
produkcja: Izabela Dobrowolska, Agnieszka Różyńska
asystent reżyserki: Arnold Prządka
asystentka choregrafki: Anna Krysiak
asystentka kostiumografki: Agnieszka Majkutewicz
asystentura i konsultacja muzyczna: Joanna Piech-Sławecka
kierownik techniczny: Andrzej Szwaczyk
obsada:
Sylwia Achu, Anna Andrzejewska, Maria Chleboś, Piotr B. Dąbrowski, Tymoteusz Dąbrowski , Maciej Dużyński, Anna Maria Gierczyńska, Paula Głowacka, Maria Haile, Anna Jagłowska, Wojciech Jaworski, Borys Jaźnicki, Katarzyna Jaźnicka, Ewa Konstanciak, Dawid Lipiński, Irena Lipczyńska, Kamila Michalska, Małgorzata Nowacka, Izabela Ostolska, Filip Piotr Rutkowski, Michał Sierosławski, Ewa Sołtysiak, Kaja Stępkowska, Ewa Szumska, Krystyna Lama Szydłowska, Anastazja Żak
czas trwania: 50 minut
koprodukcja: Fundacja CHÓR KOBIET, Teatr Polski w Poznaniu, Ringlokschuppen Ruhr, Maxim Gorki Theater Berlin
partnerzy: Goethe-Institut, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
Projekt współfinansuje Urząd Miasta Stołecznego Warszawy i Kunststiftung NRW
premiera polska: 21.01.2017, Teatr Polski w Poznaniu
premiera niemiecka: 11.06.2017, MAXIM GORKI Theater w Berlinie
premiera francuska: 13.11.2018, Theatre des Celestines w Lyonie
HYMN DO MIŁOŚCI był prezentowany podczas wielu festiwali teatralnych w Europie: w Austrii (Festival of Regions w Machtrenk), Grecji (Athens and Epidaurus Festival), Niemczech (Berliner Herbstsalon Festival), Francji (SENS INTERDITS w Théâtre des Célestins, Théâtre le Maillon oraz NEXT Festival w Villeneuve d’Ascq),Włoszech (Mittelfest Festival), Holandii (SPRING in Autumn w Utrechcie). 12 grudnia spektakl zostanie pokszany na 20. New European Theatre w Moskwie. W planach na 2019 rok zaplanowane są pokazy przedstawienia m.in na ASPHALT Festival w Dusseldorfie i Kaserne Basel w Szwajcarii.
HYMN DO MIŁOŚCI został wyróżniony nagrodami za muzykę, choreografię(gr. choreia = taniec + grapho = piszę), sztuka tworzenia u... More, scenografię oraz kostiumy na 10. Międzynarodowym Festiwalu BOSKA KOMEDIA w Krakowie (2017).
W rankingu miesięcznika „TEATR” HYMN DO MIŁOŚCI został uznany za NAJLEPSZY MUZYCZNY SPEKTAKL w POLSCE w sezonie 2016/ 2017.
Brutalny język współczesnej polityki i wskrzeszoną ideologię nieludzkiego nacjonalizmu pokazuje ostro i potężnie! Górnicka uruchamia polityczną maszynę chórową o miażdżącej sile i tworzy wirtuozerski remix tekstów prezentowany przez 25 różnych performerów, kobiety i mężczyzn, profesjonalistów i amatorów, osoby starsze, z niepełnosprawnościami, dzieci po to żeby tym razem zmierzyć się z polityczną rzeczywistością własnego kraju i Europy.
Renate Klett, THEATER DER ZEIT
Genialny i przerażający
Alexandra Kedves, TAGES ANZEIGER
Mistrzowska sztuka Marty Górnickiej przekształca wściekłość wywołaną sytuacją polityczną w muzykę
Egbert Tholl, SUEDDEUTSCHE ZEITUNG
Górnicka na nowo odzyskuje antyczny chór jako figurę reprezentacji i narzędzie emancypacji w teatrze. Głos dla tych bez głosu, godność dla wykluczonych, sprawiedliwość dla pozbawionych praw. Adorno nazwał wiersz „barbarzyństwem” po Auschwitz. Górnicka wypowiada swój wiersz ludzką armią w pacyfistyczny sposób. To prawda: Sztuka jest barbarzyństwem!
Daniele Muscionico, NEUE ZURCHER ZEITUNG
Tak długo, jak istnieje Marta Górnicka, Polska rzeczywiście nie zginęła. I tak długo, jak istnieć będą przedstawienia takie jak to, którym udaje się znaleźć perfekcyjne sceniczne środki politycznego przekazu, żyć będzie dalej polski teatr. „Hymn do miłości” jest jednym z niewielu przedstawień tegorocznego festiwalu „SPIELART”, które oddziaływają samodzielnie i niezależnie, nie wymagając szerszego kontekstu całości.
Egbert Tholl, Eva-Elisabeth Fischer, SUEDDEUTSCHE ZEITUNG
„Hymn do miłości” to majstersztyk. Precyzja i energia, dynamizm i rytmiczna perfekcja. Kunsztowna muzyczna aranżacja młodej kompozytorki Teoniki Rożynek wznosi sprawdzoną chórową formę na jeszcze wyższy poziom.
Witold Mrozek, GAZETA WYBORCZA
HYMN DO MIŁOŚCI to kolejny ważny głos w polskim teatrze. Głos prawdziwy i do bólu uczciwy. Spektakle Górnickiej powstają według oryginalnej metody. Jest w tym konsekwentna i ciągle świeża. Każdy jej chór jest inny, choć oparty na muzyce, specyficznej ekspresji głosowej i ruchowej. W spektaklu „Hymn do miłości” nic nam nie przeszkadza, nie odwraca uwagi od słowa wykrzyczanego, wyśpiewanego, wyszeptanego… Ważne, aby chcieć je usłyszeć.
Stefan Drajewski, GŁOS WIELKOPOLSKI
Tekst – i to co sie wydarza na scenie uderza z mocą o wiele większą niż się można spodziewać przynosząc – jakkolwiek patetycznie to brzmi – krzyk o Zagładzie. (…) Efekt pracy Górnickiej jest tym razem nie po prostu zaskakujący i odkrywczy, do czego przywykliśmy, a wstrząsający. I nie jest to ocena przesadzona. Żołniersko–matematyczna precyzja, z jaką autorka w obrębie kreowanej fonosfery odmierza pamięć o Holokauście, wbija w fotel.
Tu nie ma miejsca na niedopowiedzenie albo nadinterpretację. Górnicka wprost mówi o przyzwoleniu i współodpowiedzialności Polaków za Holokaust. (…) Dzięki wypowiedziom [Breivika] wiemy, w jakim kierunku prowadzi nas reżyserka: zbrodni unieruchomionych w pamięci sankcją władzy zdystansowanego oglądu, które można, jak film, przewinąć i pominąć lub wymazać. A patrzeć na ludzką tragedię, obcować z nią z pozycji widza, odżegnywać się od działania to znaczy być współodpowiedzialnym i przyzwalać na zło, konstatuje Górnicka.
Patryk Czaplicki, Głośniej nad ta traumą, Didaskalia
To wspaniałe dzieło nosi tytuł „Hymn do miłości” (proszę, czytając ten tekst, od razu kupować bilety) i zostało przygotowane z aktorami Polskiego oraz amatorami, których Górnicka – już tradycyjnie – zwerbowała w otwartym dla wszystkich castingu. Na scenie o żadnej amatorszczyźnie mowy jednak nie ma. Wszyscy radzą sobie znakomicie zarówno grupowo, jak i indywidualnie. Wraz z odpowiedzialną za dramaturgię Agatą Adamiecką i resztą ekipy Górnicka stworzyła dzieło nie tylko atrakcyjne inscenizacyjnie, ale także – a może przede wszystkim – niezwykle ważne, boleśnie punktujące naszą narodową polsko-katolicką obłudę. […] Trzeba krzyczeć, lamentować i bić na alarm, trzeba dawać odpór i w żadnym razie nie kapitulować. Broni nie składa na pewno Marta Górnicka, która prowadzi dzielnie swój chór na barykady!
Mike Urbaniak, GAZETA WYBORCZA, dodatek WO
Chór Marty Górnickiej stawia pod znakami zapytania wspólnotę narodową oraz odwieczną opozycję „my” i “oni”. Zatarcie granic między swoim a obcym jest wielkim sukcesem tego spektaklu.
Marta Górnicka pokazuje konflikt, nie przyznając jednocześnie nikomu racji. Czasem niemy, innym razem donośny krzyk jej chóru jest po prostu sygnałem alarmowym dla Europy: „Uwaga! Tak już było!”. Dodatkowo podniosłe są momenty, w których choreuci rytmicznie maszerują, naśladując wojskową orkiestrę – jest w nich wtedy pewność i zacięcie, które poruszają, a jednocześnie budzą w widzu niepokój. To naprawdę „my”? Tacy zajadli, nieugięci i wrodzy? A może to „oni”, może „my” nie mamy z nimi nic wspólnego?
Anna Rogulska, portal kulturapoznań.pl
Marta Górnicka – reżyserka, wokalistka, autorka librett i scenariuszy. Autorka: TU MÓWI CHÓR: tylko 6 do 8 godzin… (Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego), MAGNIFICAT (Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego), REQUEIMASZYNA (koprod. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Theatre National de Strasbourg, Le Maillon – Theatre de Strasbourg, La Filature – Scene Nationale, Mulhouse, Ringlokschuppen, Mulheim an der Ruhr), THE CHORUS OF ROMA PEOPLE (prod. Goethe-Institut, Europejska Stolica Kultury, Koszyce) MATKA COURAGE NIE BĘDZIE MILCZEĆ. CHÓR NA CZAS WOJNY (Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Tel Aviv), M(OTHER) COURAGE (prod. Staadtstheater Braunschweig), KONSTYTUCJA NA CHÓR POLAKÓW (Nowy Teatr, Warszawa), HYMN DO MIŁOŚCI (koprod. Teatr Polski w Poznaniu, Fundacja CHÓR KOBIET, Maxim Gorki Theater w Berlinie, Ringlokschuppen, Mulheim an der Ruhr), GRUNDGESETZ. EIN CHORISCHER STRESSTEST (Maxim Gorki Theater, Berlin), JEDEM DAS SEINE. EIN MANIFEST (Kammerspiele, Monachium). Za spektakl M(OTHER) COURAGE nominowana do prestiżowej nagrody niemieckiej DER FAUST w kategorii reżyseria teatralna. Laureatka Głównej Nagrody Europejskiego Festiwalu Młodych Reżyserów FAST FORWARD. Od 2018 roku autorka Maxim Gorki Theater w Berlinie. Prezeska Fundacji CHÓR KOBIET w Warszawie.
fot. Magda Hueckel
