Przejdź do treści

25 sezonów w stolicy: sezon 1989/1990

Pierwszy odcinek „serialu” 25 sezonów w stolicy: 1989-2014 (dla nerwowych):

Sezon 1989 1990

Widmo zapaści

Skala zwycięstwa wyborczego 4 czerwca 1989 roku zaskakuje wszystkich, nawet aktorów, którzy stanęli po stronie rodzącej się demokracji. Nastrojowi radości, poczuciu wolności, ostatecznego zniesienia cenzury towarzyszy niepokój o przyszłość. Teatry warszawskie cierpią na wiele dolegliwości: nieuregulowane stosunki własnościowe, dwa spalone teatry (Narodowy i Rozmaitości), niedoinwestowanie i zarazem rozdęcie etatowe. Zespół Narodowego minister Izabella Cywińska rozwiązuje. Nadzieje budzi powrót Adama Hanuszkiewicza na fotel dyrektora, wprawdzie nie do Narodowego, ale do Nowego.

Jedna z pierwszych premier po wyborach, Rewizor Gogola w Teatrze Polskim (reż. Kazimierz Dejmek), wywołuje z niejasnych powodów entuzjazm widzów, może dlatego, że nastrój jest euforyczny, ale i palące pytanie, czy teatr nadąża za swoim czasem. Okazuje się, że nie: spektakle, które niedawno uchodziły za akt odwagi i politycznej przenikliwości, tracą na wadze, m.in. spóźniona adaptacja Małej apokalipsy Tadeusza Konwickiego (reż. Krzysztof Zaleski, Ateneum).

Teatr wyrywa się z okowów polityki, szukając terenów niezależnych. Taki jest Escurial Michaela de Ghelderode (reż. Marek Bartkowicz) Pracowni Teatr, przedstawiany w podziemiach Elizeum na Książęcej, a zwłaszcza porywające Olśnienie, autorski spektakl Janusza Wiśniewskiego, który podbija Europę.

Codzienność tworzą liczne repertuarowe powroty: Jerzego Grzegorzewskiego do scenariusza Dziesięć portretów z Czajką w tle (Studio), Andrzeja Pawłowskiego do Pornografii (Ateneum), Andrzeja Wajdy do Dwoje na huśtawce (Powszechny), Hanuszkiewicza do Wesela (Nowy), Ignacego Gogolewskiego (nim zrezygnuje z dyrekcji w Rozmaitościach) do Lata w Nohant.

Na koniec sezonu triumfuje Komediant Thomasa Bernharda w reżyserii Erwina Axera z Tadeuszem Łomnickim w popisowej roli tytułowej: widomy znak rozstania teatru z PRL-em. Teraz aktor przestaje zastępować polityka, księdza i dziennikarza, a teatr na scenie zamienia się (dosłownie) w zgliszcza.

 

Fot.: Tadeusz Łomnicki jako Bruscon w KOMEDIANCIE (Der Teatermacher) Thomasa Bernharda, tłum. Jacek St. Buras, reż. Erwin Axer, scenografia Ewa Starowieyska, Teatr Współczesny, premiera 6 czerwca 1990; fot. promocyjne Teatru

 

Tomasz Miłkowski

 

Szersze omówienie sezonu w Atlasie teatralnym stolicy – w komentarzu w zakładce Sezony, 1989/1990

Leave a Reply