Przejdź do treści

Będę żyć dzięki tobie, ty będziesz żyć we mnie…

 

Układ wyreżyserowany przez Waldemara Modestowicza dla Teatru Polskiego Radia to debiut dramatopisarski Zuzanny Talar. Nie wiem, czy autorka pisała tekst z myślą o słuchowisku, ale wyszło znakomicie.

W sztuce Zuzanny Talar było wszystko, czego można oczekiwać od teatru radiowego: ciekawy temat, mocno zarysowany główny wątek, niespodziewany zwrot akcji, bohaterowie postawieni w trudnej sytuacji, zaskoczeni, zmuszeni do dokonania wyboru, od którego będzie zależeć ich dalsze życie, a właściwie ich śmierć… Tekst mądry, poruszający ważne kwestie światopoglądowe, zagadnienia wzbudzające kontrowersje i dyskusje, ciekawie osadzony we współczesnych realiach. W Układzie nie brak też odniesień do historii, a właściwie do postaci – dziś już dla wielu – historycznej.
Jak przed spektaklem mówiła sama autorka, inspiracją do napisania tego dramatu był, cytując Jana Kotta: „jeden z największych aktorów (…). I w Polsce, i na świecie” – Tadeusz Łomnicki. W tym roku minęło 20 lat od śmierci tego wybitnego aktora, reżysera i pedagoga, powszechnie znanego między innymi z filmowej roli Pana Wołodyjowskiego. Łomnicki zmarł 22 lutego1992 roku na deskach Teatru Nowego w Poznaniu, podczas próby do Króla Leara. Słowa, które wypowiedział przed śmiercią: „Więc jakieś życie świta przede mną! Dalej! Łapmy je, pędźmy za nim! Biegiem, biegiem!” (tłum. S. Barańczak) zyskują nowe znaczenie w kontekście treści dramatu Zuzanny Talar.

Głównym bohaterem słuchowiska jest wybitny aktor (w tej roli genialny Henryk Talar, dla którego zdaje się, powstał ten tekst), Jordan, przygotowujący się właśnie do roli Leara. Na scenie zachwycający, prywatnie nie do zniesienia. Jordan jest chory na serce, bardzo chory. Czeka w kolejce na transplantację serca. Każdego dnia spodziewa się telefonu, gdyby tylko znalazł się dawca… Bohatera widzimy (naprawdę widzimy) w kolejnych scenach z córką (Lidia Sadowa), której jak sam przyznaje, zatruł życie, podczas wywiadu z dziennikarką (Anna Cieślak), którą niemiłosiernie upokarza, wreszcie w rozmowach z lekarką (Elżbieta Kępińska). I z młodym aktorem (Paweł Ciołkosz) przygotowującym się do przesłuchania, którego Jordan absolutnie przytłacza. Mimo że chory i słaby, nad wszystkimi stara się zapanować, każdemu pokazać, jaki jest ważny, a niektórym nawet, jacy sami są mali i jak wiele jeszcze powinni się nauczyć. Więcej nie będę zdradzać, bo zwrot akcji jest w Układzie tak zaskakujący i tak wspaniale pomyślany i zagrany, że szkoda go psuć…

W każdym razie główny bohater do szczególnie miłych nie należy, właściwie to jest zupełnie niemiły, bezczelny i zadufany w sobie. Lubimy go jednak! A to zasługa Henryka Talara, który tak pokazał wielkiego aktora, że oprócz złości mamy dla niego odrobinę współczucia, więcej nawet – właśnie czujemy do niego sympatię. Jordan jest zarozumialcem, egoistą i egocentrykiem, ale jest też chorym, potrzebującym pomocy człowiekiem… Może pogubionym trochę w manii wielkości, ale wybitnym artystą, który musi żyć, żebyśmy my mogli żyć dzięki niemu… Sceny, w których główny bohater zdejmuje królewską maskę, to najbardziej przejmujące fragmenty przedstawiania.

Nie wiem, czy Waldemar Modestowicz bardzo skrócił tekst, pewnie tak, bo słuchowisko trwało niespełna godzinę, i jak dla mnie skończyło się za szybko! Zwłaszcza końcowa scena pomiędzy mistrzem a młodym adeptem sztuki aktorskiej, która wprowadza takie napięcie, że raptowny koniec przedstawienia (i to taki właśnie koniec, zaskakujący i pozostawiający słuchacza z własną oceną moralną i własnym zdaniem) wyrywa serce…

Wszystkie elementy tego spektaklu teatru radiowego współgrają ze sobą: tekst, reżyseria, aktorzy, realizacja akustyczna Macieja Kubery (wszystkie dźwięki były dobrze słyszalne, co w słuchowiskach nagrywanych obecnie nie zawsze się zdarza) i muzyka Tomasza Obertyna, która rewelacyjnie dopełniała całość! Bardzo to był udany debiut! Gratuluję i czekam na kolejne teksty i przedstawienia!

Marzena Dobosz

 

UKŁAD Zuzanny Talar, reż. Waldemar Modestowicz, realizacja akustyczna Maciej Kubera, oprac. muz. Tomasz Obertyn, występują: Henryk Talar (Jordan, znany aktor), Paweł Ciołkosz (Stanisław, młody aktor), Lidia Sadowa (Córka Jordana), Elżbieta Kępińska (Lekarka), Anna Cieślak (Dziennikarka), Teatr Polskiego Radia, kwiecień 2012

Leave a Reply