Wykluczenie z rozmaitych przyczyn – kulturowych, rasowych, seksualnych – znalazło w ostatniej dekadzie szczególnie silny wyraz w twórczości polskich artystów. Od 30 września do 3 października trwał w stolicy festiwal WYKLUCZENI. NIEWYKLIUCZENI?, będący sekwencją zdarzeń artystycznych, spotkań, dyskusji i warsztatów, których spoiwem jest motyw wykluczenia społecznego. Inspiracją do zaprojektowania tego programu było ogłoszenie przez Parlament Europejski i Radę Europy roku 2010 – Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym, a głównym celem uwrażliwienie na rozmaite przejawy wykluczenia. Polska sekcja AICTMiędzynarodowe Stowarzyszenie Krytyków Teatralnych (Associ... More była partnerem tego projektu, któremu patronowała Prezydent m. st. Warszawy, pani Hanna Gronkiewicz-Waltz.
W centrum dyskusji znalazły nie zabliźnione rachunki po doświadczeniu Holocaustu – problematyka ta zaowocowało nurtem w nowej dramaturgii polskiej i wieloma znaczącymi inscenizacjami (m.in. Przylgnięcie, (A)polonia, Bat Yam – Tykocin). Czy teatr może wpływać na zmianę postaw w skali społecznej? Jakie są konsekwencje tego charakterystycznego dążenia?
Literatura i teatr odkryły nowe, przemilczane terytorium wykluczonych z powodu płci i orientacji seksualnej. Wywołało to wiele kontrowersji, polemik, ale też ujawniło możliwości poszerzenia terytorium tolerancji.
W nowych warunkach ustrojowych nabrzmiała kwestia wykluczenia ekonomicznego – bezrobocie w dużej skali, poszukiwanie swojego miejsca za granicą, emigracja zarobkowa – jak dawniej polityczna – stały się przyczyną wielu dramatów osobistych i grupowych,. Jak literatura i sztuka, a zwłaszcza kino próbuje opisać to zjawisko?
Oto katalog problemów, które podjęliśmy podczas sesji Polskiej Sekcji AICT/IATC towarzyszącej programowi „Wykluczeni. Niewykluczeni” pod hasłem „Wykluczeni – droga bez powrotu?”. W tym numerze Yoricka publikujemy wystąpienia zaprezentowane podczas sesji:
-
Figura Obcego w dramacie współczesnym – dr Joanna Puzyna-Chojka (Uniwersytet Gdański)
-
Polacy i Żydzi – dekada nowego dialogu: dramat(gr. drama), rodzaj literacki (obok epiki i liryki), obejmuj... More i teatr wobec Holocaustu, tożsamość i wykorzenienie (analiza na podstawie dramaturgii po roku 2000 i nowych realizacji scenicznych: Warlikowski, Passini, Zadara i in.) – dr Tomasz Miłkowski
-
Wykluczenie ekonomiczne – człowiek zbędny w polskiej literaturze i filmie – (dramaturgia(gr. dramatourgia), 1. twórczość dramatyczna, ogół utwo... More i scenariusze Doroty Masłowskiej, filmy Roberta Glińskiego) – red. Stanisław Zawiśliński (autor monografii o Krzysztofie Kieślowskim, Andrzeju Wajdzie, Jerzym Kawalerowiczu, krytyk filmowy i wydawca)
-
Artysta na emigracji – tam i z powrotem (sytuacja artysty wyizolowanego: Jan Kott, Tymoteusz Karpowicz, Kazimierz Braun) – Justyna Hofman-Wiśniewska (redakcja „Yoricka”).
Redakcja
O programie WYKLUCZENI.NIEWYKLUCZENI? więcej na stronie www.Wykluczeni.eu